Verschillende koren zullen dit Sweelinckjaar natuurlijk werk van deze componist op hun programma hebben staan. Maar bij veel koren is het nog angstvallig stil, want hoe doe je dat: repeteren terwijl je niet samen kunt zijn?
Het Tilburgse koor Ad Parnassum heeft daar iets op gevonden: met speciale software zingen de leden elke week samen muziek van de 17e eeuwse componist. Om 18.15 aan de telefoon de dirigent van het koor Anthony Zielhorst:
Nieuws
Dirigent Anthony Zielhorst op Radio 4 over Sweelinck en online dirigeren met Jamulus
Koor Ad Parnassum repeteert online zonder vertraging: ‘Het is óf Jamulus óf niets’
Artikel uit Brabants Dagblad door René van Peer:
,,We moesten iets”, zegt Sonja van den Dries, sopraan in het Tilburgse koor Ad Parnassum, dat zich toelegt op muziek van recente en nog levende componisten uit de lage landen. ,,Na half maart hebben we een tijdje stilgelegen. We hebben Zoom geprobeerd, net als andere koren. Dat kun je gebruiken voor vergaderingen of groepsgesprekken, maar niet voor samen zingen. Door vertraging kun je de inzet niet op elkaar afstemmen. Je kunt de stemmen niet gelijk krijgen.”
Sonja van den Dries neemt met hulp van speciale software deel aan een repetitie van het koor Ad Parnassum. Foto Pix4Profs/Ron Magielse © Pix4Profs-Ron Magielse Jamulus
In een hoekje van haar huiskamer staat permanent een microfoon opgesteld, met een koptelefoon. Op een bureau staan beeldschermen, een tablet en wat apparatuur. Dit alles heeft ze nodig voor haar wekelijkse repetitie met het Tilburgse koor Ad Parnassum. Het is een van de weinige amateurkoren die op het moment repeteren. Dat doen de zangers door middel van het programma Jamulus. De software mag dan gratis zijn, om het te laten werken is apparatuur noodzakelijk, en enige kennis van digitale techniek. Het koor heeft bijgedragen aan de aanschaf van apparaten.
Haar zang wordt opgevangen door een microfoon, een analoog signaal dat naar een kastje gaat waar het omgezet wordt in digitale vorm. Haar computer stuurt die data naar een server, die beheerd wordt door een van de leden van Ad Parnassum. Die verzamelt de input van de individuele leden, zorgt ervoor dat het geluidsniveau van alle binnenkomende signalen even sterk is, en stuurt de gebundelde signalen vervolgens naar de computers van de koorleden en de dirigent. Elk van hen hoort het hele koor. Anders dan bij Zoom treedt bij de data-overdracht geen vertraging op.
Vlechtwerk van stemmen
Wel duurt het even voordat iedereen op de server is aangesloten, zo blijkt. De leden druppelen binnen, moeten een voor een ingesteld worden op het juiste geluidsniveau. Een enkele keer hapert het systeem bij een van hen, en moet die opnieuw inloggen. Meer en meer leden sluiten zich aan, en het geluid dat je over de koptelefoon binnenkrijgt, wordt een stortvloed aan stemmen van mensen die elkaar begroeten. Schuifjes op het beeldscherm van Van den Dries bewegen op en neer bij de geluiden die de leden produceren. Gerangschikt naar stemgroep vertegenwoordigt elk schuifje een lid. Na ruim een half uur maant dirigent Anthony Zielhorst het koor dat de repetitie nu toch echt moet beginnen.
Ad Parnassum stort zich onder zijn leiding op composities van Alphons Diepenbrock en Jan Pieterszoon Sweelinck. Die liggen uitstekend in het gehoor, maar stellen hoge eisen aan de zangers. In Sweelincks liederen moeten de partijen steeds om beurten invallen in een ingenieus vlechtwerk van stemmen. In die wirwar hoort Zielhorst feilloos waar iemand de mist ingaat, en spreekt degene aan die van het rechte pad gedwaald is. Hij begeleidt de zangers op piano, hamert er bittere samenklanken op als de zaak in de soep loopt en hij de goegemeente stil wil krijgen. In twee uur weet het koor grote stappen te zetten in de muziek.
Metronoom
Maar inderdaad, behoudens die aanvankelijke fouten loopt alles synchroon. ,,Dat is het grote voordeel van deze software”, zegt Van den Dries, het langstzittende lid van Ad Parnassum, en voormalig voorzitter van het koor. ,,Er gaat natuurlijk niets boven fysiek samenzijn om te zingen. In juni hebben we even op een schoolplein gerepeteerd. Je kon elkaar en de dirigent zien, maar voor het zingen was het niet ideaal. Jamulus heeft nadelen. Je mist visuele informatie: de bewegingen waarmee Anthony de maat slaat en aangeeft welke partijen moeten invallen, gelaatsuitdrukkingen waarmee hij aangeeft hoe je moet zingen. We hebben gewerkt met een metronoom om iedereen ritmisch bij elkaar te houden, maar dan wordt het zingen mechanisch. Je kunt niet leunen op je buren in het koor, en je kunt de liederen niet afwerken. Bovendien is het vermoeiend. Ook al zijn er dus nadelen, er is weinig keuze. Het is óf Jamulus óf niets.”
Anthony Zielhorst bevestigt de voor- en nadelen van Jamulus. ,,Omdat het koor me niet ziet, hebben we van alles bedacht om iedereen gelijk te laten inzetten en stoppen. We doen dat nu op een inademing van mij. Zo gaat dat ook in kamermuziek. Ik gebruik de piano veel meer. Ik kan het koor ermee sturen en corrigeren. Als dirigent mis ik de akoestische ruimte. De stemmen mengen niet. Maar doordat ik iedereen individueel hoor, hoor ik het ook onmiddellijk als iemand een foute noot zingt. Alles bij elkaar is het fijn dat het zo kan. Anders zou de zaak uit elkaar kunnen vallen. Nu is de continuïteit gewaarborgd. De mensen merken dat het resultaat heeft. De sfeer is goed. Corona krijgt ons er niet onder.”.
Coronabesmetting
Ad Parnassum heeft wel te maken gehad met corona-besmettingen, zegt voorzitter Daniëlle van Dijck. Zelf was ze langdurig ziek nadat ze in het voorjaar besmet werd op haar werk. Na de zomer repeteerde het koor zes weken in een ruimte die voldeed aan alle eisen. Het koor had zelfs een meter aangeschaft om CO2 te meten. Toch bleek een van de leden een dag na de repetitie klachten te ontwikkelen, waarna ook anderen besmet bleken, onder wie dirigent Anthony Zielhorst. Het bleek om milde klachten te gaan. Sindsdien neemt het koor geen risico meer, en repeteren de leden enkel nog online.
Onze plannen voor 2021
Natuurlijk had Ad Parnassum zich het 40e jubileumjaar 2020 hèèl anders voorgesteld ipv het afzeggen van 5 mooie concerten! De impact van afgelopen jaar is ook niet aan Ad Parnassum voorbijgegaan. Het heeft een flink beroep gedaan op de flexibiliteit van alle leden en u als zangliefhebber.
Na buiten gerepeteerd te hebben op een schoolplein, zijn we overgestapt naar het repeteren via een online programma Jamulus waarvoor het koor extra audio apparatuur heeft aangeschaft.
Achter de schermen is er verder flink doorgewerkt. In 2021 hopen we bijzondere projecten te realiseren. De aftrap is gepland in Juni met het muziektheaterproject Mon Bonheur in samenwerking met De Gelderlandfabriek Culemborg, componist Kate Moore, en regisseur Annechien Koerselman.
Het is het begin van onze nieuwe serie Spoor van Verwondering waarin we muziek met andere kunstdisciplines combineren. In een door beeldend kunstenaar Rob Ruimers gerealiseerde kunstzinnig-theatrale ruimte gaan we muziek uitvoeren van Sweelinck (overleden 1621) en Diepenbrock (overleden 1921). Muzikaal hoogtepunt is IVY (2021) dat Kate Moore voor Ad Parnassum componeert.
Of deze fascinerende voorstelling gerealiseerd kan worden, hangt af van de subsidieverstrekkers.
We hopen 1 maart 2021 groen licht te krijgen maar we hebben anders een alternatief programma in de steigers.
Ons tweede project in 2021 is het Requiem in Koningshoeven op de eerste zondag van november.
We zullen dan het Requiem Memento Nostri van Calliope Tsoupaki – componist des vaderlands- in première brengen, een werk dat volledig recht doet aan ons motto Schoonheid brengt Troost.
Een ‘broken consort’ van blokfluiten en viola’s da gamba zal ons hierin begeleiden.
We verheugen ons enorm op dit programma, dat nog twee opmerkelijke stukken presenteert:
Een deel uit de Matthaeuspassie van Friedrich Funcke voor koor en gamba-kwartet wordt afgewisseld met de Musikalische Exequien van Heinrich Schütz, ongeveer de oudste Duitstalige begrafenismuziek.
Naast deze projecten staan ook nog concerten gepland.
Rest nog om af te sluiten met een dankwoord aan al diegene die ons steunen, donateurs, fans, de onderliggende stichting Asta Nielsen, en niet te vergeten al onze koorleden die dit jaar, met al zijn handicaps, zich in zijn blijven zetten.
Wij hopen u weer in de nabije toekomst te mogen begroeten en wensen u een immuun 2021 toe!
Ad Parnassum
De première Memento Nostri van Calliope Tsoupaki is uitgesteld door de Corona maatregelen
Helaas kan de première van Memento Nostri niet doorgaan in het festival van November Music op 11 november.
Het facebookbericht van
Calliope Tsoupaki:The premiere of my second requiem “MEMENTO NOSTRI” is POSTPONED due to the new Corona measures….. The title means “Remember Us” and it is composed for Kamerkoor Ad Parnassum viola da gamba and recorder consort under the baton of Anthony Zielhorst The premiere would take place during November Music Festival 2020. https://www.novembermusic.net/…/calliope-tsoupaki…The texts are Latin and Greek, taken from both the Greek Byzantine and the Latin Miss for the dead. It is sad that we have to miss so many concerts. I wish us all to keep our spirit high and stay safe these difficult times.
Anthony Zielhorst:
Kamerkoor Ad Parnassum, the Consort Company and me myself are disappointed about the postponement of this beautiful composition. We are looking forward to next season, better times!!
Première MEMENTO NOSTRI Calliope Tsoupaki 11 November 2020
In 2020 bestaat Kamerkoor Ad Parnassum 40 jaar. Voor deze gelegenheid componeerde Calliope Tsoupaki het requiem MEMENTO NOSTRI voor gemengd koor en een ensemble met 4 blokfluiten en 4 viola’s da gamba. Aanvankelijk zou de première van deze monumentale compositie plaatsvinden tijdens het jaarlijkse Requiem in Koningshoeven, dat in 2020 op zondag 1 november zou plaatsvinden. Als gevolg van de ontwrichting van cultuur en maatschappij door de Corona-crisis is besloten om het Requiem in Koningshoeven in 2020 niet plaats te laten vinden. De première van MEMENTO NOSTRI wordt nu verwacht op woensdag 11 november 2020 tijdens festival November Music in het Jeroen Bosch Art Centre in ’s Hertogenbosch. Kaartverkoop via https://novembermusic.net/programma/calliope-tsoupaki-byzantijns-requiem
Requiem 2020 gaat niet door
De maatregelen rondom Covid-19 hebben ons doen besluiten om het Requiem in Koningshoeven dit jaar niet door te laten gaan. Natuurlijk gaan we er alles aan doen om jullie op 7 november 2021 weer te kunnen ontvangen. Het Byzantijns Requiem van Calliope Tsoupaki, dat voor dit jaar op het programma stond, is nog wel te horen op 11 november tijdens November music waar Calliope afscheid neemt als Componiste des Vaderlands. Meer informatie over dit concert vind je op onze site.
Nieuwsgierig naar het Byzantijns Requiem van Calliope Tsoupaki?
Alvast nieuwsgierig naar het Byzantijns Requiem van Calliope Tsoupaki? Lees hier meer over deze compositie.
Kris Oelbrandt: Peace Cantata
Quirine Viersen, Berend Eijkhout, Chamber Choir Ad Parnassum & Anthony Zielhorst. Lees verder »
Kamerkoor Ad Parnassum & Corona
Kamerkoor Ad Parnassum houdt de ontwikkelingen rondom de Corona-uitbraak nauwlettend in de gaten en we volgen de adviezen van het RIVM op.
Dit betekent dat al onze concerten dit voorjaar niet door kunnen gaan.
We richten ons vizier op het najaar en hopen dat onze geplande concerten, Requiem in Koningshoeven op 1 November en November Music op 11 November, door kunnen gaan.
Werving Gastzangers
Voor het Requiem zijn we nog op zoek naar gastzangers, schroom niet en meld je aan.
Informatie over auditie en aanmelding mail naar: voorzitter@kamerkooradparnassum.nl.
Zijn er wijzigingen, veranderingen in de situatie, dan laten we dat weten via deze site.
